گزارش هفتمین پیش نشست همایش ملی توسعه سواحل مکران

هفتمین پیش نشست چهارمین همایش ملی توسعه سواحل مکران (محوریت حکمرانی و تاکید بر دیپلماسی و اقتصاد دریامحور) با موضوع «جایگاه کشاورزی، شیلات و بنادر در توسعه سواحل مکران» به میزبانی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری و با همکاری اندیشکده دیپلماسی اقتصادی دانشگاه امام صادق علیه السلام برگزار شد. این پیش‌نشست با حضور معاون وزیر راه و رئیس سازمان بنادر و دریانوردی، معاون وزیر کشاورزی و رئیس سازمان شیلات ایران و همچنین سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در برزیل، ظرفیت‌ها و فرصت‌های توسعه زیرساخت‌های بندری، شیلاتی و کشاورزی در منطقه مکران را مورد تحلیل و بررسی قرار داد.

مکران دروازه ارتباط

دکتر علی اکبر صفایی رئیس سازمان بنادر و دریانوردی در آغاز نشست گفت: سواحل مکران در منطقه هرمزگان و سیستان ۱۴۴۰ کیلومتر طول دارند ، این سواحل از باب رقابت‌های منطقه‌ای و جهانی از باب ارتباط ایران با مناطق تولید و مصرف و همچنین از باب سیاسی به خاطر اینکه از شمال به کشورهای CIS به خصوص روسیه و از جنوب به آب های آزاد می رسد از اهمیت استراتژیک برخوردار هست.

وی ادامه داد: این سواحل می‌تواند دروازه تجارت خارجی به کشورهایی باشد که به دریا راه ندارند مثل افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان است. مکران می‌تواند دروازه تجارت نفتی و غیر نفتی ایران باشد به خصوص اینکه بیشتر تجارت ایران به لحاظ وزنی از راه دریا است. این سواحل از لحاظ امنیت ملی و روابط سیاسی در منطقه از اهمیت بالایی برخوردار هستند.

معاون وزیر راه گفت: مباحث زیرساختی این بخش مثل تجارت خارجی، اقتصاد خارجی و توسعه دریا محور با وظایف حاکمیتی پیوند خورده است و برای دولت‌های صاحب بندر، صاحب پرچم و صاحب ساحل تکالیفی را ایجاد می‌کند. سازمان بنادر به عنوان مجموعه‌ا‌‌‌ی که بیشترین فعالیت را در حوزه مقررات و کنوانسیون‌ها دارد برنامه جامعی برای این سواحل دارد. برای مثال، توسعه بنادر سیریک و جاسک و ایجاد یک بندر بزرگ در منطقه مکران در دستور کار سازمان بنادر و دریانوردی است.

صفایی گفت: در این منطقه با همکاری قرارگاه خاتم موج‌شکن‌هایی ایجاد شد که قایق‌های ماهیگیری محلی که در طوفا‌‌‌‌ن‌ها از بین می‌رفت سالم بماند که مورد استقبال مردم محلی قرار گرفت. سازمان بنادر در حال احداث آزادراه و خطوط ریلی هستیم تا بندر چابهار به راه‌آهن خاش وصل شود. فاز اول توسعه بندر شهید رجایی و بندر کلانتری به ظرفیت ۱۲ میلیون تن آماده شده است و امروزه ظرفیت این بنادر به ۴ میلیون تن رسیده است، احداث سیلوی ۱۰۰ هزار تنی که از سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد که با ایجاد این سیلو سرعت تخلیه گندم و بهداشت آن افزایش پیدا می‌کند. ما به دنبال ایجاد یک سکوی ترانزیت بندری برای کشورهای دیگر هستیم.

رئیس سازمان بنادر و دریانوردی گفت: در سواحل مکران ۶۱ سازه دریایی وجود دارد که از این تعداد ۵ سازه بنادر تجاری، ۳۱ بندر صیادی، ۷ بندر صنعتی، ۸ بندر نظامی، ۷ سازه تأسیساتی، ۲ مجموعه گردشگری و ۱ مجموعه نفتی وجود دارد، همچنین سیستم‌های پایش متعددی سازمان بنادر در ساحل و دریا دارد و اندازه‌گیری‌های عوامل مختلف اطلاعات بسیار ارزشمندی را در اختیار دارد.

امنیت غدایی با دریا

دکتر سید حسین حسینی رئیس سازمان شیلات ایران گفت: یکی از شاخص‌های کشورهای توسعه یافته بنادر توسعه یافته است، در توسعه سواحل باید یک توسعه همه‌جانبه و منطبق با ظرفیت اقلیمی را درنظر داشته باشیم، شاخص پایدار سرمایه‌گذاری بحث امنیت است.

وی ادامه داد: امروزه دنیا به سمت آبزی‌پروری می‌رود چون مصرف آب آنها نصبت به دام‌ها بسیار کمتر است و گازهای گلخانه‌ای بسیار کمتری تولید می‌کنند و می‌تواند در امنیت غذایی نقش پررنگی را ایفا کنند، برای حکمرانی و امنیت غذایی باید به سمت آبزی‌پروری و توسعه سواحل برویم و بهترین مکان سواحل مکران است، بیشتر صید آبزیان درشت از این منطقه است.

معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: ظرفیت صیادی از آبهای عمیق مغفول مانده است و ما باید به سمت صیادی در انواع  آبها برویم، در سواحل مکران از ظرفیت‌های آبزی‌پروری استفاده نشده است، سازمان شیلات به دنبال توسعه پرورش ماهی در دریا، ایجاد کارخانه غذای آبزیان است، امروزه در تولید پست لارو میگو به خود کفایی رسیده‌ا‌‌یم. ما باید با ایجاد سردخانه‌های شناور و پشتیبانی از قایق‌های صیادی به سمت صید در سایر اقیانوس‌ها و دریاهای آزاد برویم. برای توسعه باید ببینیم شغل مردم چیست و به سمت توسعه آن شغل برویم.

ایجاد هاب دام زنده

دکتر محسن شاطرزاده سفیر سابق ایران در برزیل گفت: در طول تاریخ اهمیت این منطقه به تجارت بوده است، بندر چابهار بهترین منطقه برای واردات دام سنگین از کشور برزیل و آفریقا است، در این منطقه می‌شود دام زنده را وارد کنیم و به کشورهای منطقه مثل روسیه، پاکستان، عربستان، اندونزی، مالزی و… صادر کنیم. منطقه خلیج فارس ۱ میلیون تن گوشت از برزیل وارد می‌کنند که می‌شود با ایجاد یک هاب دام زنده این تقاضا را به سمت چابهار هدایت کرد.

وی ادامه داد: واردات ۳ و نیم میلیون گاو از برزیل و ایجاد هاب گوشتی گردش سالانه آن ۴ تا ۵ میلیارد دلار خواهد بود که اشتغال بالای ۱۰۰ هزار نفر را ایجاد می‌کند، در بندر چابهار امکان پهلوگیری کشتی‌های دام زنده وجود دارد، زیر ساخت مورد نیاز بعدی کشتارگاه است که در این منطقه تعداد ۳ عدد وجود دارد که امروز به خاطر نبودن دام تعطیل شده‌اند.

شاطرزاده گفت: زیر ساخت بعدی که باید ایجاد شود صنایع بسته‌بندی و سردخانه است که با ایجاد این امکانات و واردات دام زنده می‌توانیم به جای گوشت منجمد گوشت گرم داشته باشیم و با قیمت ارزان‌تری در بازار عرضه کنیم، با واردات دام بزرگ صرفه‌جویی در مصرف آب را خواهیم داشت و در کنار آن می‌توانیم صنایع پررونقی مثل پوست و ژلاتین را هم داشته باشیم.

سفیر سابق ایران گفت: در بحث تجارت حلال ما سهم کمی در دنیا داریم که می‌توانیم با ایجاد این مرکز عرضه گوشت حلال به کشورهای منطقه سود قابل توجهی را وارد کشور کنیم.

محمدی معاون لجستیک نیروی دریایی گفت: در بحث امنیت نیروی دریایی از اول انقلاب در منطقه حضور دارد، برای توسعه پایدار و متوازن باید نیازهای آن منطقه را شناسایی کنیم، پروژه‌ها و اعداد و ارقام زیباست ولی باید دید برای مردم منطقه در کوتاه مدت چه نفعی دارد، تا وقتی کارمند و مدیر پروازی داشته باشیم این توسعه اتفاق نمی‌افتد، وقتی زیر ساخت جاده و ارتباط نداشته باشیم نمی‌توانیم به توسعه متوازن دست پیدا کنیم.

فاضل‌نیا‌ فرمانده کارخانجات نیروی دریایی گفت: در منطقه بزرگترین یارد تعمیرات شناور ایجاد شده است، در جاسک بزرگترین مرکز خدمات فنی مهندسی در جنوب کشور را ایجاد کرده‌ایم. بزگترین مشکل مردم مطقه نبود آب شرب هست و نیروی دریایی آمادگی کامل برای همکاری در توسعه آب شیرین‌کن‌ها را دارد.