شناخت بازار انرژی رژیم صهیونیستی و مطالعه موردی نقش کشورهای مسلمان تامین کننده در این بازار
جنایات ددمنشانه رژیم صهیونیستی پس از عملیات طوفان الاقصی(۷ اکتبر) این درخواست را در اذهان ایجاد کرد که کشورها از حمایت اقتصادی از این رژیم دست بردارند. این مهم با توجه به به موقعیت ویژه سرزمین تاریخی فلسطین برای اسلام و مسلمین جهان نسبت به کشورهای اسلامی ضروری تر به نظر میرسد. شناخت کشورهای مسلمانی که در حال تامین نفت و گاز این رژیم که شریان های حیاتی اقتصاد و البته ماشین جنگی اسرائیل به شمار میرود لازم است..
صنعت نفت و بازار انرژی اسرائیل
برآورد می گردد رژیم صهیونیستی روزانه ۲۲۰ هزار تا ۳۰۰ هزار بشکه نفت وارد میکند. [i] که به دو پالایشگاه اصلی رژیم در حیفا و اشدو منتقل میگردد. اسرائیل با داشتن ۱۳۹۵۳۰۰۰ بشکه ذخیره، از لحاظ داشتن ذخایر نفتی هشتادوهفتمین کشور جهان به شمار می آید. تقاضای انرژی این رژیم در سال ۲۰۱۶ در حدود ۹۰ میلیون بشکه نفت در سال برآورد گشته است. مصرف انرژی اسرائیل ۲/۰ درصد از کل مصرف جهانی را در برمیگیرد و پنجاه و یکمین مصرف کننده بزرگ جهان به شمار می آید.
لازم بذکر است بنابر بررسی های صورت گرفته تغیری در میزان مصرف نفت رژیم از سال ۲۰۱۶ صورت نگرفته و هنوز مصرف روزانه بازار نفت اسرائیل بین ۲۳۰ هزار تا ۳۰۰ هزار بشکه نفت است.
میزان ذخایر نفت رژیم صهیونیستی تا سال ۲۰۱۶
علی رغم حجم کم، اما اسرائیل تولید کننده نفت به شمار می آید. برآورد میگردد روزانه پنج هزار بشکه نفت توسط این رژیم تولید گردد. میدان نفتی مگاد بزرگ ترین میدان نفتی on_shore این رژیم به شمار می آید. تولید نفت اسرائیل تنها هشت درصد از نیاز این کشور را فراهم میکند و اسرائیل مجبور است ۹۲ درصد از تقاضای انرژی خود را وارد کند.
تلاش برای تغیر شرکا:
در حال حاضر ۶۰ درصد از واردات نفت رژیم صهیونیستی از دو کشور مسلمان قزاقستان و آذربایجان صورت میگیرد. دیگر تامین کنندگان بزرگ نفت این رژیم کشورهای حوزه غرب آفریقا به خصوص گابن به شمار می آیند. به نظر میرسد اسرائیل در تلاش است جایگزینی برای سبد تامین کنندگان نفت خود پیدا کند. آمریکا که دارای روابط استراتژیکی با این رژیم است، بزرگ ترین تولید کننده نفت جهان به شمار می آید. همچنین واردات نفت از برزیل در ماه های اخیر افزایش چشمگیری داشته است.
خطر بنادر:
خطر بزرگی که برای رژیم وجود دارد تهدیدات نسبت به بنادر و پایانه های وارداتی نفت این رژِیم است. پایانه های اصلی واردات نفت اسرائیل عبارت اند از: حیفا و اشکلون در دریای مدیترانه و ایلات در دریای سرخ.
۱۸۰ هزار بشکه نفت از واردات روزانه رژیم از اشکلون وارد شده و کوچک ترین خطر و اخلالی در این شهر میتواند اسرائیل را به چالش بکشد. این شهر بسیار به غزه نزدیک است و از طرفی مدیترانه تنها راه فعال واردات نفت رژیم به شمار می آید زیرا بر طبق گزارش ها از سال ۲۰۲۰ نفتی از بندر ایلات و دریای سرخ وارد نشده است. آمارها نشان میدهد ۴۰ هزار بشکه نفت نیز روزانه از بندر حیفا وارد رژیم میگردد.
نگاهی به سبد مصرف و واردات رژیم صهیونیستی
طبق آخرین آمار منتشر شده از واردات نفت رژیم که توسط بلومبرگ انتشار یافته (نمودار بالا) بخش اعظم نفت این رژیم را دو کشور مسلمان قزاقستان و آذربایجان تامین میکنند. دیگر تامین کنندگان اصلی این بازار برخی کشورهای آفریقای غربی (مانند گابن)، برزیل و مصر هستند. از نگاه بلومبرگ ورود بازیگران جدیدی مانند کشورهای آفریقائی و برزیل تلاشی است از سوی رژیم برای تغیر سبد تامین کنندگان نفت خود و خارج کرن بازار خود از اختیار تامین کنندگان مسلمان. حال به بررسی برخی تامین کنندگان نفت رژیم و جایگاه آنان میپردازیم.
تامین کنندگان مسلمان نفت رژیم صهوینیستی:
جمهوری آذربایجان
این خط لوله که نفت میدان گونشلی آذربایجان را از گرجستان و به ترکیه و از آنجا به مدیترانه می‌فرستد اهمیت فراوانی برای رژیم صهیونیستی دارد. اسرائیل دومین مشتری بزرگ نفت جمهوری آذربایجان است و در عین حال حداقل یک سوم (توجه به این نکته ضروری است که چنین میزانی از وابستگی برای محصولی مانند نفت بسیار زیاد است) تقاضای نفت این رژیم را نفت آذربایجان که از این خط لوله می‌گذرد تأمین میکند. (نمودار ۷)
بهره‌بردار اصلی این خط لوله مانند دیگر بخش‌های نفتی آذربایجان شرکت بی‌پی انگلیسی است. طول خط لوله ۱۷۶۸ کیلومتر، قطر آن ۴۲ اینچ و ظرفیت انتقال روزانه آن ۲/۱ میلیون بشکه در روز است. این خط لوله هشت ایستگاه کنترل و نظارت دارد که دو عدد در آذربایجان، دو عدد در گرجستان و چهار ایستگاه در ترکیه قرار دارد.
نفت وارد شده از آذربایجان از طریق خط لوله باکو_تفلیس_جیهان وارد بندر اشکلون میگردد. آذربایجان در سال ۲۰۱۱ با صادرات با صادرات ۵/۱۸ میلیون بشکه نفت به اسرائیل به ارزش ۱/۲ میلیارد دلار در ردیف بزرگ ترین شریک تجاری اسرائیل در حوزه انرژی در منطقه قفقاز و آسیای مرکزی قرار گرفت.
بعد دیگر همکاری های دو کشور در حوزه نفت و گاز سرمایه گذاری های متقابل شرکت های آذری و اسرائیلی در میادین نفتی و صنایع مرتبط است. سرمایه گذاری های صورت گرفته توسط شرکت سونل اسرائیل در پروژه استخراج نفت آذربایجان و انتقال آن به اسرائیل از مهم ترین موارد ن به شمار می آید که توافقنامه آن در زمان سفرنتانیاهو به آذربایجان منعقد شده بود. در مقابل شرکت ملی نفت آذربایجان نیز فعالیت های وسیعی در اسرائی آغاز کرده است که آخرین مورد بسیار مهم آن مشارکت این شرت در در حفاری و بهره برداری میدان نفتی (مد اشدود) و پروژه نفتی سوکار در اسرائیل است.
قزاقستان:
نقشه مسیرهای ترانزیتی نفت قزاقستان به غرب
نفت قزاقستان از سه مسیر ترانزیتی صادر میگردد. گرچه ۸۶ درصد از حجم صادرات این کشور تنها از خط لوله کنسرسیوم خزر صورت میگرد که نفت این کشور را به روسیه و بندر نوراسیسک منتقل میکند. با این حال از ابتدای سال ۲۰۲۳ طبق اعلام نخست وزیر این کشور بخشی از صادرات نفت این کشور از طریق دریای خزر و انتقال به خط لوله باکو_تفلیس_جیهان انجام میگیرد.
اطلاع دقیقی در دست نیست از این که نفت صادراتی قزاقستان به رژیم از کدام مسیر به سرزمین های اشغالی منتقل میگردد. احتمال دارد که مانند بخش اعظم صادرات این کشور، صادرات نفت به رژیم نیز از خط لوله کنسرسیوم خزر صورت بگیرد. همچنین احتمال آن میرود که با شروع جنگ اوکراین، صادرات نفت به رژیم از مسیر دریای خزر و خط لوله باکو_تفلیس_یجهان صورت بگیرد که در این صورت باید گفت خط لوله بکو_تفلیس_جیهان در حال حاضر نقش اصلی را در تامین نفت رژیم داراست.
کردستان عراق :
روند صادرات نفت اقلیم کردی عراق به رژیم صهیونیستی افت و خیز فراوانی داشته است. بنابر برخی گزارش ها اربیل در سال ۲۰۱۴ ، هفتاد و پنج درصد نفت وارداتی رژیم را تامین میکرد. اما بررسی آمار ها نشان میدهد که در طی سال های بعد از آن این میزان کاهش چشمگیری داشته است. تا آن جا که با نگاه به آمار های منتشر شده مربوط به سال ۲۰۲۳ اقلیم کردی عراق دیگر جزو سه تامین کننده اصلی نفت اسرائیل نیست. گرچه با توجه به ماهیت شبه قاچاق گونه صادرات نفت اربیل به اسرائیل اتکای به این آمار ها بسیار سخت است. از دلایل این کاهش و البته پنهان کاری میتوان به فشار روزافزون دولت مرکزی عراق از یک سو و همچنین قطع خط لوله انتقال نفت از ترکیه توسط این کشور به دلیل عدم توافق درباره عوارض ترانزیتی اشاره کرد.
نتیجه گیری:
رژیم اشغالگر قدس، بازار انرژی کوچکی دارد. با توجه به موقعیت جغرافیایی سرزمین های اشغالی برای تامین تقاضای این بازار، اتکای بسیاری به بنادر وجود دارد. هرگونه اخلال در کار این بنادر میتواند رژیم صهیونیستی را فلج کند. اسرائیل با درک موقعیت ژئوپلتیکی خود، در تلاش است نقش شرکای مسلمان را در بازار انرژیش کاهش داده، جای آن ها را به کشورهائی چون آمریکا، برزیل و گابن بدهد. هم اینک بیش از نیمی از تقاضای نفت رژیم توسط دو کشور مسلمان قزاقستان و آذربایجان تامین میشود. احتمال میرود که نفت صادراتی این دو کشور از یک مسیر، یعنی خط لوله باکو_تفلیس_جیهان به دست رژیم صهیونیستی برسد. در این صورت ترکیه در ترانزیت انرژی به اسرائیل نقش محوری دارد.
منابع:
کوزه گر کالجی، ولی_ انتشارات خبرگزاری فارس_ صهیونیسم در آذربایجان چه میکند_(۱۴۰۲)
عطازاده، هادی_روزنامه جوان_ جایگاه ترانزیت انرژی در دیپلماسی اقتصادی ترکیه _(۱۴/۷/۰۲)
forbes.com
oec.world
rigzone.com
eightify.app
currentaffairs.adda247.com