مقدمه
شیلی کشوری با جمعیت ۱۸ میلیون نفر، واقع در غرب منطقه آمریکای جنوبی، کریدور باریکی از شمال تا جنوب را تشکیل میدهد. کشوری که پس از شنیدن نامش کودتایی خونین که به واسطه آن ژنرال اگوستو پینوشه[۱] دولت مردمی سالوادور آلنده[۲] که مشی سوسیالیستی داشت را سرنگون کرد.
به استثنای کشور مکزیک که طبق موافقت نامه[۳] USMCA (نفتای سابق) درزمره کشورهای آمریکای شمالی محسوب میشود، شیلی تنها کشور آمریکای جنوبی است که در لیست کشورهای عضو OECD (سازمان همکاری و توسعه اقتصادی) قرار دارد. طبق شاخص های اقتصادی، کشور شیلی از سال ۲۰۰۰ الی ۲۰۱۷ شاخص فقر را از ۳۲ درصد به ۶.۸ درصد کاهش داد و طبق شاخص توسعه انسانی و برابری قدرت خرید ((GDP (PPP) Per capita در صدر کشورهای آمریکای جنوبی قرار گرفته است. علی رغم وجود نابرابری در شیلی اما همچنان در مقایسه با درصد بالای نابرابری و فقر در منطقه آمریکای جنوبی که نابرابر ترین منطقه جهان است جایگاه خوبی دارد.
پیاده سازی سیاست های تعدیل ساختاری[۴] که ریشه در نظام برتون وودز و صندوق بین المللی پول دارد، از سال های ابتدایی کودتا یعنی ۱۹۷۳ م. آغاز گردید که افرادی تحت عنوان پسران شیکاگو(Chicago boys) با حمایت ژنرال پینوشه به دانشگاه شیکاگو واقع در ایالات متحده رفته و نئولیبرالیسم اقتصادی را از میلتون فریدمن استاد اقتصاد دانشگاه شیکاگو، فراگرفتند. در دهه هفتاد میلادی بسیاری از موقعیت های مهم اقتصادی کشور شیلی توسط آنان اداره میشد. لذا نقطه آغاز پیاده سازی اصلاحات اقتصادی در کشوری که کماکان مس، فرآورده های مسی و کشاورزی عمده سبد صادراتی آن را تشکیل میدهد، پسران شیکاگو در دولت دیکتاتور شیلیایی آگوستو پینوشه بودند.
البته رشد اقتصادی شیلی که تا کنون پایدار مانده است را نمیتوان وابسته به سیاست های نئولیبرالیسم دانست بلکه ابتکار شیلی در دیپلماسی اقتصادی کشور را از رکود خارج و رویکرد تنوع بخشی به صادرات و بازاریابی مناسب با معرفی برند ملی شیلی به جهان، موجب رشد و توسعه اقتصادی شیلی شده است.
سازمان پروشیلی (پروچیله)
یکی از عوامل موثر در معرفی اقتصاد شیلی به جهان سازمان پروشیلی یا پروچیله PROCHILE)) میباشد. پروچیله به نوعی سازمان توسعه تجارت[۵] شیلی است که در سال ۱۹۷۴ تاسیس و ذیل اداره اقتصادی وزارت خارجه شیلی تعریف میشود. طبق اساسنامه سازمان، پروشیلی موسسه ای در وزارت امور خارجه شیلی است که وظیفه ارتقاء صادرات محصولات و خدمات کشور شیلی را به عهده دارد. پروشیلی همچنین به ترویج فرصت های سرمایه گذاری خارجی و توسعه گردشگری کمک می کند. [۶]
این سازمان دارای شبکه ای از بیش از ۵۰ دفتر در سراسر جهان از جمله دفتر خاورمیانه که در دبی واقع شده[۷]، و ۱۵ مرکز صادراتی منطقه ای در شیلی است که از تجربه و ابزارهایی برای کمک به شکوفایی بخش صادرات و تقویت جایگاه ویژه شیلی در بازارهای بین المللی برخوردار است.
در بازار رقابتی جهان ، پروشیلی به عنوان سازمان تسهیل کننده امور تجاری قادر به ارائه طیف گسترده ای از محصولات و خدمات از متنوع ترین بخش ها به مصرف کنندگان بین المللی است. در حقیقت شیلی فضایی را در داخل کشور فراهم آورده است که حتی با فاصله هوایی حدود ۱۵۰۰۰ کیلومتری از کشوری مانند ایران و سایر کشورهای غرب آسیا محصولاتی رقابت پذیر را ارائه میدهد.
پروشیلی و جمهوری اسلامی ایران
به گفته شریف چاکوف مدیر پروشیلی در منطقه غرب آسیا، ایران وارد کننده ۴۰۰۰ نوع محصول است که کشور شیلی ۳۷۸۳ قلم از آنها را تولید می کند. وی درسال ۹۵ طی نشستی که با فعالان اقتصادی کشورمان داشت گفت: « با اینکه کالاهای بسیاری از ایران و شیلی صادر می شوند ولی تنها ۲۶ محصول حجم عمده مناسبات بین دو کشور را به خود تخصیص داده اند.این در حالی است که ۷۲ درصد از اقلام وارداتی ایران قابلیت تامین از شیلی دارند. ایران کالاهای تولید ما را از کشورهای ثالث با قیمتی بالاتر خریداری می کند. به عنوان مثال ایران وارد کنند کود ارگانیک از کشورهای آمریکا، چین، کانادا و چند کشور دیگر است و شیلی منبع اصلی تامین این کودها به کشورهای مذکور است. شیلی بیش از ۲۷۲۴ نوع کالای مختلف به کشور وارد می کند ولی فقط ۱۸ محصول ایرانی به شیلی صادر می شود.»[۸]
گذشته از تحلیل اقتصادی کارشناسان پروشیلی از تجارت ایران و شیلی همینطور ظرفیت های موجود، آمارهای شریف چاکوف بیانگر ماموریت سازمان پروشیلی در شناسایی فرصت های اقتصادی و تجاری در جهان برای تولید ثروت ملی است.
نتیجه گیری
همانگونه که گفته شد، پروشیلی در حقیقت سازمان توسعه تجارت (TPO) شیلی محسوب میشود تا در کنار وظایفی فوق الذکر، مشاغل کوچک را برای شرکت درمزایای مدل توسعه صادرات محور، تشویق و امور تجاری آنها را تسهیل کند.
از زمان تأسیس پروشیلی در سال ۱۹۷۴ ، دامنه کالاها و خدماتی که شیلی برای صادرات در اختیار دارد (به استثنای مس) به شصت و دو برابر افزایش یافته است. شیلی با امضای بیست و شش توافق نامه تجارت آزاد با شصت و چهار شریک عمده تجاری اش ، مذاکره کرده است.کشورهای شرکت کننده در این توافقات و شرکای تجاری شیلی که با ابتکار پروشیلی اقدام به گسترش تجارت با این کشور کرده اند، مجموعا” ۶۴٪ از جمعیت جهان و ۸۶٪ تولید ناخالص داخلی جهانی را در اختیار دارند.
ایجاد چنین سازمانی با هدف معرفی برند ملی کشور به جهان، نیازمند مقدماتی است که کیفیت و رقابت پذیری محصولات داخلی را ناظر به شرایط جهانی ارتقا دهد، سپس با امضای موافقتنامه، تاسیس دفاتر منطقه ای و بین المللی به ترویج و تشویق صادرات همچنین جلب سرمایه گذاری خارجی اقدام کند.
[۱] Augusto Pinochet
[۲] Salvador Allende
[۳] United States–Mexico–Canada Agreement: توافقنامه ای که در سال ۲۰۱۹ به دستور دونالد ترامپ جایگزین نفتا (NAFTA) گردید.
[۴] Structural adjustment Programmes: این برنامه‌ها شامل تغییرات داخلی (به ویژه خصوصی‌سازی و مقررات‌زدایی) و همچنین خارجی، خصوصاً کاهش موانع تجاری هستند.
[۵] TPO)Trade Promotion Organisation)
[۶] جهت اطلاع بیشتر به وبسایت سازمان مراجعه کنید: www.prochile.gob.cl