رقابتی کردن بازار؛ راهکاری برای دلارزدایی از اقتصاد ایران

پیمان حسنی کارشناس اندیشکده دیپلماسی اقتصادی در مصاحبه با برنامه «گفتگوی اقتصادی» رادیو گفت‌وگو اظهار کرد: طبق برآورد بانک جهانی ۶۰ درصد از سهم مبادلاتی که با دلار انجام می‌شود و همچنین ۶۰ درصد ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی جهان مربوط به دلار است و این آمار اهمیت و جایگاه دلار و سلطه ایالات متحده بر تجارت و اقتصاد جهانی را می‌رساند.
وی میزان تولید ناخالص داخلی و نقش اقتصاد در تجارت جهانی را دو مؤلفه برای بین‌المللی شدن ارز عنوان کرد و افزود: ایالات متحده آمریکا چیزی در حدود ۲۵ درصد تولید ناخالص جهان را به خودش اختصاص داده و هم یک واردکننده و صادرکننده بزرگ جهانی محسوب می‌شود و به همین دلیل تجارت کشورها با دلار یک مطلوبیت محسوب می‌شود.
حسنی قدرت و امکان نقدشوندگی دلار در همه کشورهای دنیا را در جایگاه فعلی دلار مؤثر دانست و گفت: وقتی دلار قدرت نقدشوندگی و تقاضای بالایی در سطح جهان دارد طبیعتاً اقتصاد همه کشورها هم بر پایه دلار گره می‌خورد.
کارشناس اندیشکده دیپلماسی اقتصادی دانشگاه امام صادق (ع) خاطرنشان کرد: روند دلارزدایی به دنبال آغاز جنگ اوکراین و روسیه و توقیف ۵۰۰ میلیارد دلار از ذخایر روسیه در کشورهای جهان شدت پیدا کرد؛ اما دلارزدایی و کاهش ارزش دلار در مبادلات جهانی به یکباره اتفاق نمی‌افتد و ممکن است چند دهه طول بکشد تا قدرت و تقاضا برای دلار کاهش پیدا کند.
وی درباره نقش دیپلماسی اقتصادی در دلارزدایی از اقتصاد ایران گفت: عمر دیپلماسی اقتصادی در ایران شاید به کمتر از دو دهه می‌رسد و در دولت قبلی بود که معاونت دیپلماسی اقتصادی در وزارت امورخارجه تشکیل شد و مأموریت پیدا کرد.
حسنی تأمین منافع اقتصادی را یکی از مهم‌ترین کارویژه‌های دستگاه سیاست خارجی و دستگاه دیپلماسی کشور عنوان کرد و افزود: دستگاه سیاست خارجی وظیفه دارد راه را برای حضور سایر نهادها از جمله بخش خصوصی هموار کند و میوه دیپلماسی اقتصادی هم زمانی به بار می‌نشیند که نهاد‌های بعد از دستگاه دیپلماسی، وارد میدان شوند.
کارشناس اندیشکده دیپلماسی اقتصادی دانشگاه امام صادق (ع) متذکر شد: دستگاه سیاست خارجی و وزارت امور خارجه صرفاً یک مجری هستند؛ اما این نقد به دستگاه وزارت خارجه وارد است که فاقد دیپلمات‌های اقتصادی برای پیش‌بردن دیپلماسی اقتصادی است؛ چون اکثر سفرای ما یا نگاه سیاسی و یا نگاه امنیتی دارند.
حسنی معتقد است دلارزدایی از اقتصاد ایران زمانی محقق خواهد شد که بازار ایران یک بازار رقابتی باشد و از طیف‌های مختلف مشتریان و خریداران در این بازار حضور داشته باشند؛ اما در شرایط تحریمی و مناسبات تجاری محدود با کشورها، بازار رقابتی هم نخواهیم داشت.
وی پیشبرد دیپلماسی اقتصادی را نیازمند یک برنامه‌ریزی کلان دانست و گفت: دیپلماسی اقتصادی در یک بازه بلندمدت نتیجه می‌دهد؛ اما به شرطی که متولی دقیق آن مشخص شود و عملکرد جزیره‌ای هم نشود.