جمهوری اسلامی ایران با توجه به موقعیت ویژه جغرافیایی و ژئواستراتژیک خود در چهارراه آسیای مرکزی، غرب و جنوب آسیا، با ظرفیتها و امکانات ویژه زیرساختی و مواصلاتی، هدف کلان خود را در داخل، جهش اقتصادی از طریق جذب سرمایه گذاری خارجی قرار داده و در سطح منطقه نیز خواهان ثبات، امنیت و توسعه مناطق پیرامونی خود است. در عین حال، جمهوری خلق چین طرحی را با نام “ابتکارکمربند -راه”به عنوان یک طرح فراگیر منطقه ای مطرح کرده که حدود ۶۵ کشور را دربرمیگیرد و دارای ابعاد متعدد و مختلف اقتصادی تجیاری، علمیی فرهنگی و حتی ژئوپلتیک و امنیتی است که می تواند آثار و پیامدهای وسیعی در منطقه داشته باشد. هدف کلان این طرح ارتقای سطح توسعه کشورهای مابین مرزهای شرقی و غربی اوراسیا از طریق تسهیل همکاری های منطقه ای ، توسعه زیرساختهای کشورهای مسیر عنوان شده و با توجه به بازوها و سازوکارهایی که برای دستیابی به این هدف تعریف کرده به نظر میرسد که ظرفیت تحیق این هدف را داراست.
پرسش اساسی این مساله، این است که ابتکار کمربند راه چین چگونه میتواند منافع ملی جمهوری اسلامی ایران اعم از داخلی و منطقه ای را تحت تأثیر قرار دهید. این مقاله در نظیر دارد زمینه ها وچگونگی تأثیرگذاری ابتکار مزبور بر روند همکاریهای منطقه ای را از دریچه نظریه منطقه گرایی و با روش تبیینی تحلیلی مورد بررسی قرار داده و منافع و مضار احتمالی آن را برای جمهیوری اسلامی -ایران، تبیین نماید. فرضیه مقاله این است که ابتکار کمربند راه چین در صورت عملی شیدن، از طریق گسترش زیرساختهای مبادلات تجاری و فرهنگی در منطقه و کمک به توسعه و امنیت منطقه، ظرفیت تأمین منافع اقتصادی و ژئوپلتیک ایران را هم در سطح ملی و هم در سطح منطقه ای داراست. این مقاله، با تبیین اهداف، انگیزهها، فرصتها و چالشهای این ابتکار، زمینه های تأثیرگذاری این ابتکار بر ایران وهمسویی آن با منافع ملی جمهوری اسلامی ایران را به تصویر میکشد.